Điểm mới nổi bật của Luật căn cước năm 2023

 

MỘT SỐ ĐIỂM MỚI CỦA LUẬT CĂN CƯỚC NĂM 2023

                                    Đào Dung

Luật Căn cước năm 2023 được kỳ hợp thứ 6 Quốc hội khoá XV biểu quyết thông qua ngày 27/11/2023 có hiệu lực thi hành từ ngày 01/7/2024. Luật Căn cước thể hiện rõ tính khoa học, bao quát phạm vi điều chỉnh, đối tượng áp dụng của Luật, đồng thời phù hợp với xu hướng quản lý xã hội số. Với việc tích hợp đầy đủ thông tin một cách khoa học trong thẻ căn cước cùng các hình thức, phương thức quản lý số bảo đảm tính đại chúng, việc đổi tên thành thẻ căn cước sẽ giúp cho công tác quản lý nhà nước có tính khoa học, phục vụ công cuộc chuyển đổi số, kinh tế số, xã hội số của Chính phủ có hiệu quả. Việc đổi tên gọi từ Luật Căn cước công dân năm 2014  (CCCD) sang Luật Căn cước năm 2023, thẻ CCCD có tên gọi mới là Thẻ căn cước phù hợp với mục đích quản lý và phục vụ Nhân dân. Điều này tạo điều kiện thuận lợi và hỗ trợ tốt hơn cho người dân trong tham gia các hoạt động xã hội cũng như thực hiện giao dịch về hành chính, dân sự. Một số điểm mới của Luật Căn cước năm 2023 như sau:

Thứ nhất, Điều 46 Luật Căn cước  năm 2023 quy định về chuyển tiếp quy định cụ thể trường hợp: Thẻ CCCD đã được cấp trước ngày luật này có hiệu lực thi hành có giá trị sử dụng đến hết thời hạn được in trên thẻ. Công dân khi có nhu cầu thì được cấp đổi sang thẻ căn cước.

Trường hợp chứng minh nhân dân còn thời hạn sử dụng thì được sử dụng đến hết ngày 31/12/2024. Các loại giấy tờ có giá trị pháp lý đã phát hành có sử dụng thông tin từ chứng minh nhân dân, căn cước công dân được giữ nguyên giá trị sử dụng; cơ quan nhà nước không được yêu cầu công dân thay đổi, điều chỉnh thông tin về chứng minh nhân dân, căn cước công dân trong giấy tờ đã cấp. Thẻ căn cước công dân, chứng minh nhân dân hết hạn sử dụng từ ngày 15/1/2024 đến trước ngày 30/6/2024 thì tiếp tục có giá trị sử dụng đến hết ngày 30/6/2024.

Ngoài ra, các quy định về việc sử dụng chứng minh nhân dân, căn cước công dân trong các văn bản quy phạm pháp luật ban hành trước ngày Luật Căn cước năm 2023 vẫn có hiệu lực thi hành được áp dụng như đối với thẻ căn cước cấp theo quy định của Luật Căn cước năm 2023.

Thứ hai, về đối tượng được cấp thẻ căn cước Điều 19 Luật Căn cước năm 2023 quy định người được cấp thẻ căn cước là công dân Việt Nam; công dân Việt Nam từ đủ 14 tuổi trở lên phải thực hiện thủ tục cấp thẻ căn cước; công dân Việt Nam dưới 14 tuổi được cấp thẻ căn cước theo nhu cầu. Với quy định này Luật căn cước năm 2023 không mở rộng đối tượng cấp giấy chứng nhận căn cước với người không quốc tịch đang cư trú trên lãnh thổ Việt Nam nhằm tránh tình trạng người không quốc tịch di cư đến Việt Nam sinh sống ảnh hưởng đến tình hình an ninh, trật tự ở nước ta.

Riêng độ tuổi cấp đổi thẻ căn cước, Luật Căn cước năm 2023 quy định công dân Việt Nam đã được cấp thẻ căn cước phải thực hiện thủ tục cấp đổi thẻ căn cước khi đủ 14 tuổi, 25 tuổi, 40 tuổi và 60 tuổi; thẻ căn cước đã được cấp, cấp đổi, cấp lại trong thời hạn 02 năm trước độ tuổi cấp đổi thẻ căn cước theo quy định tại khoản 1 Điều 19 vẫn có giá trị sử dụng đến tuổi cấp đổi thẻ tiếp theo.

Thứ ba, các thông tin có trên thẻ căn cước theo quy định của Luật bao gồm: ảnh khuôn mặt; số định danh cá nhân; họ, chữ đệm và tên khai sinh; ngày, tháng, năm sinh; giới tính; nơi đăng ký khai sinh; quốc tịch; nơi cư trú; ngày cấp thẻ và hạn sử dụng. So với Luật Căn cước công dân năm 2014, trường thông tin về quê quán, vân tay đã được bỏ không thể hiện trên căn cước. Các thông tin trong Cơ sở dữ liệu căn cước công dân theo quy định gồm thông tin nhân dạng; thông tin sinh trắc học (ảnh khuôn mặt, vân tay, ADN, giọng nói; nghề nghiệp….).

Ngoài ra, quy định mới của Luật Căn cước năm 2023 bổ sung việc thu thập mống mắt trong thông tin căn cước để làm cơ sở đối soát và xác thực thông tin của mỗi cá nhân; hỗ trợ trong những trường hợp không thu nhận được vân tay của một người. Về thông tin AND, giọng nói của công dân, chỉ thu thập khi người dân tự nguyện cung cấp hoặc trong quá trình quản lý người bị áp dụng biện pháp xử lý hành chính.